ni razu
  • ni pies, ni wydra

    1.04.2022
    24.01.2007

    Skąd się wzięła wydra w powiedzeniu: ni pies, ni wydra? Skoro np. w języku włoskim, a także niemieckim powiedzenie to ma formę: ni mięso, ni ryba.

  • Jeszcze raz o pisowni niby (jako partykuły)
    15.06.2018
    15.06.2018
    Mam wątpliwość co do porady: https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/O-pisowni-czastki-niby;18198.html. Czy w drugim przykładzie niby nie jest partykułą, a nie przedrostkiem: „(…), który niby [jako] turysta, niby [jako] badacz historyk (…)”? W pierwszym przykładzie także wydaje mi się, że chodzi o nieco inną funkcję niby. Coś jak: „nieco polska, nieco niemiecka”, „ni to polska, ni to niemiecka”, „niby to polska, niby to…”. Czy zatem w obu przypadkach pisownia rozdzielna nie byłaby odpowiednia?
  • La Coruña po raz drugi
    3.12.2003
    3.12.2003
    Szanowny Panie,
    Dziękuję za odpowiedź w kwestii formy dopełniaczowej od nazwy La Coruña. Przyznam jednak, ze jestem trochę zaskoczony brakiem aprobaty Pana Doktora (czyli, jak rozumiem, całego gremium Komisji) dla formy La Corunii, którą miałaby sankcjonować jedynie niewłaściwa wymowa [la corunja]. Czy na pewno „jedynie” i czy na pewno „niewłaściwa”? Byłby to bowiem chyba ewenement – opieram się tu na własnych spostrzeżeniach, więc być może się mylę – jeśli dopełniacz od niepolskiej nazwy geograficznej na -nia po samogłosce przybrałby końcówkę -ni zamiast -nii (na terytorium Polski sytuacja jest odwrotna: Cedyni, Krutyni, Bogatyni, Trzebini… – wyjątek od tejże reguły również nie jest mi znany). Co więcej, przecież nawet oryginalna nazwa Hiszpanii (a nie: Hiszpani) to właśnie España.
    Chciałbym prosić o odniesienie się do powyższych wątpliwości.
    Z poważaniem
    Michał Gniazdowski – Warszawa
  • mania i Dania
    4.12.2005
    4.12.2005
    Czy jest jakaś zasada wymowy zbitki ni wewnątrz wyrazu? Przykładowo: [ańoł] czy [ańjoł]? [amońak] czy [amońjak]? [mańera] czy [mańjera]? [końak] czy [końjak]? [interweńować] czy [interweńjować]? Jeżeli chodzi o zakończenie wyrazów na -nia, to problemów raczej nie ma. Ale jeżeli chodzi o wymowę tej zbitki wewnątrz wyrazu, nigdzie nie znalazłem informacji na ten temat. Czyżby polegało to na intuicyjnym rozpoznawaniu, który wyraz jest polski, a który obcego pochodzenia?
  • Bigos w języku
    3.06.2020
    3.06.2020
    Szanowni Państwo!
    Ostatnio próbowałem dowiedzieć się czegoś więcej o kulturowej historii bigosu. Czy mógłbym prosić o wyjaśnienie znaczenia następujących polskich idiomów, które znalazłem w „Encyklopedii staropolskiej” Glogera: ni to bigos, ni to flaki; bigos – wczorajsza potrawa; bigos ze starej miotły.
    Z życzeniami zdrowia
    Adam N.
  • Niektóre cechy fonetyczne Podhala

    5.01.2022

    Dzień dobry.


    W zawiązku z podróżami świątecznymi zawitałem po raz pierwszy do rodziny na Podhale i uderzyła mnie jedna rzecz. Mianowicie, bardzo dużo osób tutaj samogłoskę [e] wymawia jak [y]. Dla przykładu, ser -> [syr], mleko -> [mlyko], nie -> [niy]. Moje pytanie brzmi skąd taka tendencja?

    Z góry dziękuję za odpowiedź i życzę szczęśliwego nowego roku!

  • dżedżochron, pokładnik, tugo
    11.04.2014
    11.04.2014
    Witam.
    Ostatnio wśród młodzieży (do której jeszcze poniekąd należę) słyszę „dziwne słowa”, jak np. dżedżochron (zamiast parasola) i pokładnik (zamiast kasjera). Źródła tych słów są dość jasne, jednak z jednym słowem nie jest tak łatwo: z tugo, które (jak wywnioskowałem z kontekstu) oznacza mniej więcej smutek. Skąd to mogło się wziąć i co Szanowana Poradnia o takich działaniach myśli?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
  • Forma orzeczenia przy podmiocie szeregowym

    22.01.2021
    22.01.2021

    Zastanawia mnie, jaka powinna być forma czasownika w takim zdaniu:

    "Czasami któreś z dziadków, ciocia, wujek albo bliski przyjaciel mogą/może nauczyć was serdecznego stosunku do samych siebie". Będę wdzięczna za odpowiedź. Często spotykam podobne przypadki i za każdym razem się waham.

  • nie z imiesłowami
    7.09.2001
    7.09.2001
    Proszę o udzielenie odpowiedzi na pytanie, jak piszemy nie z imiesłowami przymiotnikowymi: razem czy oddzielnie?
  • przecinek przed powtórzonym czy
    14.07.2003
    14.07.2003
    Dzień dobry,
    Kolejny raz zamieszczam pytanie o przecinek przed słowem czy. Chodzi o sytuację, w której pierwsze wystąpienie tego słowa wprowadza zdanie podrzędne, a drugie łączy człony tego zdania. Np. „Nie wiem, czy mam tu postawić przecinek(,) czy nie”. W różnych źródłach spotykam się z różnymi wersjami. Na przykład w odpowiedziach Poradni przecinek przed drugim czy występuje, a z kolei profesor Miodek pisze, że tak być nie powinno („Zapytał, czy napije się kawy czy herbaty”). Czy jest to jakoś zróżnicowane (tzn. w pewnych przypadkach stawiamy przecinek, a w innych nie), a może obowiązuje tu dowolność?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego